Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα παιδιά, σε όλο και μικρότερες ηλικίες, ασχολούνται με τη σωματική άσκηση και τον αθλητισμό (θα πρέπει να τα ξεχωρίζουμε, διότι άλλο η απλή γυμναστική και άλλο ο αθλητισμός ή ο πρωταθλητισμός, όπως και άλλο το παιδί του νηπιαγωγείου και άλλο αυτό του λυκείου). Είναι κοινή πεποίθηση...
ότι η πρακτική αυτή, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη πριν από αρκετά χρόνια, έφτασε και στη χώρα μας. Όπως όλοι ξέρουμε, τα αμέριμνα παιχνίδια στις αλάνες, που είχαν ως κύριο σκοπό την ψυχαγωγία, αντικαταστάθηκαν σήμερα από την οργανωμένη άθληση με αυστηρή τήρηση των κανόνων και συστηματική προπόνηση, που σε ορισμένες περιπτώσεις καταντά να είναι εξοντωτική. Οι εικόνες στην τηλεόραση με τους επευφημούμενους πρωταθλητές είναι έντονα ερεθίσματα για τους επίδοξους πρωταθλητές και εντατικοποιούν τις προσπάθειες. Στις μεγαλύτερες ηλικίες ρόλο παίζει και η πριμοδότηση των επιδόσεων για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Όποια όμως κι αν είναι η περίπτωση, όλοι ξέρουμε ότι ο αθλητισμός κάνει πολύ καλό στην υγεία, αλλά και ότι η απασχόληση και η κατανάλωση του ελεύθερου χρόνου των παιδιών μακριά από συνήθειες που μπορεί να είναι επιβλαβείς έχει σίγουρα ευεργετικά αποτελέσματα. Πρέπει, λοιπόν, τα παιδιά μας να γυμνάζονται και να αθλούνται, αρχίζοντας από τη νηπιακή ηλικία. Είναι μάλιστα απαραίτητο να λαμβάνουμε πάντα πολύ σοβαρά υπόψη μας τις απώτερες ευεργετικές επιδράσεις της σωματικής άσκησης, που έχουν σχέση με το σωματικό βάρος (είναι γνωστό ότι τα παιδιά μας είναι από τα πλέον υπέρβαρα στην Ευρώπη) και τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Τα προβλήματα αυτά εμφανίζονται στις μεγαλύτερες ηλικίες, αλλά όπως είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο αρχίζουν από την ηλικία των 3 χρόνων. Επειδή, όμως, όπως αναφέρθηκε, στις μέρες μας η άσκηση έχει όλο και περισσότερο ανταγωνιστικό και ωφελιμιστικό χαρακτήρα σε βάρος του ψυχαγωγικού, θα πρέπει να προσεχτούν τα παρακάτω, κυρίως στα παιδιά μικρής ηλικίας, για να αποσοβηθούν οι κίνδυνοι καθώς και οι πιθανές βλαβερές συνέπειες.
Οποιοδήποτε παιδί, άσχετα με την ηλικία, πριν ασχοληθεί με τη γυμναστική και τον αθλητισμό πρέπει να εξεταστεί από παιδίατρο. Η εξέταση αυτή έχει δύο σκοπούς:
Την εκτίμηση της κατάστασης της υγείας του επίδοξου αθλητή.
Τη βοήθεια και τη γνώμη του παιδιάτρου, που γνωρίζει πολύ καλά το παιδί, το περιβάλλον και την οικογένειά του, για τον κατάλληλο τρόπο άσκησης καθώς και για την επιλογή του σωστού αθλήματος.
Εάν το σπορ με το οποίο θα ασχοληθεί το παιδί δεν ταιριάζει στον σωματότυπο ή στην ηλικία του ή ακόμα και αν απαγορεύεται εξαιτίας διαφόρων προβλημάτων υγείας που μπορεί να υπάρχουν, σίγουρα το αποτέλεσμα δεν θα είναι καλό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν απογοητεύσεις λόγω των κακών επιδόσεων, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα την εγκατάλειψη της άσκησης ή ακόμα και τη δημιουργία ψυχολογικών προβλημάτων.
Εκτός από την παιδιατρική εξέταση, είναι επίσης σκόπιμο και απόλυτα απαραίτητο για κάθε παιδί που θα ασχοληθεί με τον αθλητισμό, και ακόμα περισσότερο με τον πρωταθλητισμό, να γίνει παιδοκαρδιολογικός έλεγχος. Ο έλεγχος αυτός είναι ιδιαίτερα παρήγορο ότι ζητείται από την Πολιτεία με τα ειδικά «χαρτιά», αλλά και από τα σχολεία, τα αθλητικά σωματεία, τις σχολές πολεμικών τεχνών κ.ά. Είναι απαραίτητος διότι υπάρχουν πολύ επικίνδυνες παθήσεις οι οποίες δεν ανιχνεύονται με την απλή παιδιατρική εξέταση, αλλά μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο τη ζωή του παιδιού. Οι μυοκαρδιοπάθειες, οι διαταραχές του ρυθμού, οι παθήσεις της αορτικής βαλβίδας είναι μερικές από τις παθήσεις οι οποίες μπορεί να δημιουργήσουν πολύ σοβαρές καταστάσεις. Του λόγου το αληθές φαίνεται από το ότι κάθε χρόνο μαθαίνουμε για τον θάνατο παιδιών κατά την άσκηση, τραγικές απώλειες που ίσως θα μπορούσαν να αποφευχθούν.
Κάτι άλλο το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι ο παιδοκαρδιολογικός έλεγχος δεν πρέπει να γίνεται από άσχετους με τα παιδιά καρδιολόγους ενηλίκων (μεγάλη παγίδα), αλλά από εξειδικευμένο παιδοκαρδιολόγο με κατάλληλα για παιδιά μηχανήματα και με πείρα. Όπως δεν πάμε τα παιδιά μας στον παθολόγο αλλά στον παιδίατρο, έτσι δεν πρέπει να τα πηγαίνουμε και στον καρδιολόγο, αλλά στον παιδοκαρδιολόγο, που ξέρει τα παιδιά. Οι γονείς δεν πρέπει να κάνουν το ολέθριο σφάλμα να θεωρούν τα πιστοποιητικά υγείας και τις ιατρικές γνωματεύσεις «απλά χαρτιά», καθώς είναι μια πολύ σοβαρή και υπεύθυνη πράξη που χρειάζεται να γίνεται σωστά, αλλιώς δεν έχει καμία σημασία και αξία, τουναντίον μπορεί να δημιουργήσει κινδύνους.
Η γενική παιδιατρική εξέταση πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο ή και όποτε άλλοτε χρειαστεί, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και την ένταση της άσκησης. Η παιδοκαρδιολογική εξέταση όποτε κρίνεται σκόπιμο. Σε παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό, ακόμα και όταν δεν ακολουθούνται πολύ έντονοι ρυθμοί, στα πολύ δημοφιλή αθλήματα όπως η κολύμβηση, το μπαλέτο κ.λπ. που συνήθως αρχίζουν από τη νηπιακή ηλικία, οι μικροτραυματισμοί είναι συχνοί και χρειάζεται να αντιμετωπίζονται (κατάγματα, επιφυσίτιδες, τενοντίτιδες). Επίσης, πρέπει να παρακολουθούνται με ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή τα προβλήματα που μπορεί να έχουν σχέση με τη σωματική ανάπτυξη, την οστική εξέλιξη, τη σεξουαλική ωρίμαση (καθυστέρηση εφηβείας, εμμήνων, διαταραχές κύκλου), καθώς και με την ψυχοκοινωνική εξέλιξη. Δεν είναι λίγα τα παιδιά που υπεραπασχολούμενα με κάποιο άθλημα μονομερίζονται, κάνουν παρέα μόνο με τους συναθλητές τους, χάνοντας το ενδιαφέρον για τα πολύ σημαντικά για την ηλικία τους άλλα θέματα.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι, όπως ήδη αναφέρθηκε, η σωματική άσκηση έπαψε πλέον να αποτελεί το ευχάριστο, χαρούμενο παιχνίδι άλλων εποχών, αλλά είναι σήμερα μία πολύ περισσότερο σύνθετη διαδικασία, απόλυτα απαραίτητη για την καλή υγεία. Γι’ αυτό οι γονείς, οι δάσκαλοι, οι καθηγητές, οι γυμναστές, οι προπονητές και όλοι οι άλλοι σχετικοί φορείς είναι απαραίτητο να έχουν υπόψη τους τα παραπάνω. Εάν όλα γίνουν σωστά, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι επόμενες γενιές θα ζουν περισσότερο και σε καλύτερη γενική κατάσταση.
Ο ρόλος της διατροφής
Σε ό,τι αφορά τη διατροφή, θα πρέπει να προσεχθούν με ιδιαίτερη επιμέλεια τα ακόλουθα: Είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος σε καμία άλλη φάση της ζωής του δεν αλλάζει με τόσο ταχείς ρυθμούς, δεν μεγαλώνει τόσο γρήγορα. Έτσι, οι διατροφικές ανάγκες των παιδιών, που είναι ιδιαίτερα αυξημένες, με την άσκηση αυξάνονται ακόμα περισσότερο. Η ευλαβικά προσεγμένη διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία, αλλά και στις επιδόσεις του αθλητή. Το σωστό και πλήρες διαιτολόγιο, που περιέχει άφθονα φρούτα, χόρτα, λαχανικά, όσπρια και ψάρια, ψωμί, κορν φλέικς κ.λπ., λιγότερα γαλακτοκομικά, κοτόπουλο και ακόμα λιγότερο κρέας, θα πρέπει να εφαρμόζεται πάντα σε συνεννόηση με τον ιατρό για ένα εξατομικευμένο και καλύτερο αποτέλεσμα. Παρεκκλίσεις ή προσθαφαιρέσεις μπορούν και κατά περίπτωση επιβάλλεται να γίνονται σε παιδιά με οικογένειες που έχουν βεβαρημένο ή όχι κληρονομικό ιστορικό, π.χ. υπερλιπιδαιμίας.
Εκτός όμως από αυτά, θα πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη ότι στον αθλητισμό, ακόμα και μόνο με τη μορφή της προπόνησης, είναι απαραίτητη η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων για την αποκατάσταση αλλά και την υπερκάλυψη αυτών που καταναλώνονται. Ο σωστός υπολογισμός τους γίνεται με βάση την ηλικία, το βάρος σώματος, την εποχή, το είδος του αθλήματος, τον χαρακτήρα του παιδιού κ.ά. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στον σίδηρο (χρειάζεται για τη μεταφορά του οξυγόνου) αλλά και στο ασβέστιο (πρόληψη και αποκατάσταση βλαβών στα οστά). Η μειωμένη πρόσληψη θερμίδων, η στέρηση υγρών και η διαταραχή των ηλεκτρολυτών, καθώς και οι επικίνδυνες πρακτικές όπως οι προκλητοί εμετοί, η χρήση ουσιών ή χαπιών αδυνατίσματος κ.λπ. επιδρούν αρνητικά στην προσωπικότητα των παιδιών και -ακόμα χειρότερα- βάζουν σε κίνδυνο την υγεία τους.
www.healthierworld.gr
