Συντάκτης Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr
Η μη αλκοολική λιπώδης
νόσος του ήπατος αποτελεί τη συχνότερη μορφή χρόνιας ηπατοπάθειας και την
1η αιτία
ανεύρεσης παθολογικά αυξημένων ηπατικών ενζύμων στο γενικό πληθυσμό.
Προκαλείται από την παθολογική συσσώρευση λιπιδίων στα ηπατοκύτταρα, σε
άτομα που δεν καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ. Περιλαμβάνει ένα
ευρύ φάσμα ιστολογικών αλλοιώσεων που ξεκινά από την απλή στεάτωση,
προχωρά στην ανάπτυξη φλεγμονής και κάποιου βαθμού ίνωσης στη μη
αλκοολική στεατοηπατίτιδα και καταλήγει στην κίρρωση.
Η μη αλκοολική λιπώδης
νόσος του ήπατος μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε φύλο, ηλικία και
εθνικότητα.
Η συνηθέστερη μορφή της είναι
η απλή λίπωση ή στεάτωση. Πιο σοβαρή μορφή είναι η στεατοηπατίτιδα, κατά την
οποία στο συκώτι εκτός από λίπος υπάρχει και φλεγμονή.
Η μη αλκοολική
στεατοηπατίτιδα συνδυάζει: μέτρια διαταραχή της ηπατικής βιοχημείας
σε συνδυασμό με ιστολογικές βλάβες ανάλογες με εκείνες που
παρατηρούνται στην αλκοολική ηπατίτιδα χωρίς να καταναλώνεται αλκοόλ στο
πλαίσιο μιας ινσουλινοαντίστασης.
Σήμερα είναι ένας από κύριους
λόγους για την πιο συχνή διαταραχή της ηπατικής βιοχημείας.
Στην πλειοψηφία των
περιπτώσεων η διαταραχή δεν συνοδεύεται από ενοχλήματα ικανά να τραβήξουν την
προσοχή του ασθενή. Πολλοί γιατροί ορθώς καθησυχάζουν τους ασθενείς τους, διότι
σπάνια εξελίσσεται προκαλώντας βλάβη στο συκώτι.
Κλινικά: στο 70% των περιπτώσεων της νόσου είναι τελείως
ασυμπτωματική και ανακαλύπτεται τυχαία κατά τη διάρκεια ενός προληπτικού
ελέγχου. Πιο σπάνια, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που είναι μη ειδικά: εξασθένιση,
άλγος δεξιού υποχονδρίου, ηπατομεγαλία, σημεία πυλαίας
υπέρτασης.
Η λιπώδης
διήθηση του ήπατος συνήθως δεν υπάρχει μόνη της. Συνοδεύει τους υπέρβαρους ή
παχύσαρκους ασθενείς, ασθενείς με διαβήτη και θυρεοειδοπάθεια, ασθενείς με
υπέρταση, ψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL (καλή χοληστερίνη),
αλκοολικούς, αλλά και ασθενείς που (κατά τη γνώμη τους) απλώς πίνουν κάτι
παραπάνω. Μερικές στατιστικές ανεβάζουν το ποσοστό στο 20% τουλάχιστον του
γενικού πληθυσμού (ένας στους πέντε). Όσο αυξάνει το βάρος και η περίμετρος της
μέσης των ανθρώπων, τόσο αυξάνει και η συχνότητα της συσσώρευσης λίπους στο
συκώτι.
Υπάρχει
κληρονομική προδιάθεση, η οποία όμως, κατά κανόνα, σχετίζεται με επιμέρους
προδιαθέσεις: για διαβήτη, υπέρταση, παχυσαρκία (ιδίως η αποκαλούμενη κοιλιακή
παχυσαρκία με περίμετρο μέσης για τους άνδρες >102εκ και για τις
γυναίκες>88εκ), δυσλιπιδαιμία, καρδιαγγειακά προβλήματα, αυξημένο ουρικό
οξύ, ορμονολογικές διαταραχές κλπ, καταστάσεις που συμπεριλαμβάνονται σ΄ αυτό
που ονομάζουμε μεταβολικό σύνδρομο. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του
συνδρόμου αυτού είναι η αποκαλούμενη αντίσταση στην ινσουλίνη, δηλαδή η ανάγκη
για αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας ώστε να ρυθμίσει τα επίπεδα
σακχάρου στο αίμα. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η κακή διαχείριση του λίπους από
το συκώτι που είναι ο βασικός παραγωγός των τριγλυκεριδίων από τις θερμίδες που
περισσεύουν, αλλά και επεξεργαστής του λίπους που κινητοποιείται από το λιπώδη
ιστό. Παραβλάπτεται επίσης για πολλούς λόγους η σωστή διακίνηση του λίπους
μεταξύ ήπατος και λιπώδους ιστού, με αποτέλεσμα το συκώτι κυριολεκτικά «να μην
ξέρει τι να πρωτοκάνει» με το τοξικό λίπος που συσσωρεύεται και πλημμυρίζει.
Οι κύριες αιτίες
δευτερογενούς ανάπτυξης μη αλκοολικής λιπώδους
νόσου του ήπατος είναι:
Γενετικά ή
μεταβολικά αίτια
- Λιποδυστροφίες
- Δυσβηταλιποπρωτεϊναιμία
- Νόσος Weber-Christian
- Υποθυρεοειδισμός
- Τυροσιναιμία
- Γαλακτοζαιμία
- Ομοκυστινουρία
- Νόσος Wilson
Διαταραχές θρέψης
- Ολική παρεντερική διατροφή
- Υποσιτισμός
- Ταχεία απώλεια βάρους
- Νηστιδοειλεϊκή παράκαμψη
- Γαστροπλαστική
- Σύνδρομο βρεαχέος εντερου
Φάρμακα
- Αμιοδαρόνη
- Ταμοξιφαίνη
- Κορτικοστεροειδή
- Οιστρογόνα
- Perhexilene maleate
- Τετρακυκλίνες
- Μεθοτρεξάτη
- Βαλπροϊκό οξύ
- Ασπιρίνη
- Ανταγωνιστές διαύλων Ca
- HAART
- Κυτταροστατικά
Τοξίνες
- Αλκοόλ
- Πετροχημικά
- Διμεθυλοφορμαμίδη
- Κοκαΐνη
Αλλα αίτια
- HCV ή ΗΙV λοίμωξη
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
- Οξύ λιπώδες ήπαρ της κύησης
Εργαστηριακός έλεγχος
Πολλές φορές, η μοναδική εκδήλωση της νόσου είναι η αύξηση των ενζύμων του
ήπατος. Θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς ότι άνθρωποι παχύσαρκοι, διαβητικοί,
με υπερχοληστερολαιμία και υπέρταση έχουν επίσης συχνότατα καρδιολογικά και
αγγειολογικά προβλήματα όπως στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικά επεισόδια και
επομένως η λιπώδης διήθηση του ήπατος είναι σχεδόν αδύνατο να μην είναι παρούσα
σε όλες αυτές τις καταστάσεις.
- αυξημένη GGT. Είναι η πιο συχνή διαταραχή , ενώ άλλα στοιχεία του συνδρόμου της χολόστασης (αλκαλική φωσφατάση, χολερυθρίνη) είναι φυσιολογικά
- αυξημένες τρανσαμινάσες, γενικά μέτρια (2 έως 3 φορές) με ALT περισσότερο από AST (σε αντίθεση με την αλκοολική ηπατίτιδα).
- αυτό σε ένα πλαίσιο δυσλιπιδαιμίας (υπερχοληστερολαιμίας και / ή υπερτριγλυκεριδαιμίας), διαβήτη ή / και υπερουριχαιμία; και / ή αυξημένου βάρους.
Απεικόνισης: το
υπερηχογράφημα για το ήπαρ είναι συνήθως υπερηχοικό, κάτι που μαρτυρεί λιπαρό
ήπαρ. Σπάνια είναι χρήσιμο να επιβεβαιώθει με αξονική ή μαγνητική
τομογραφία. Από όλους αυτούς που
εμφανίζουν λιπώδη διήθηση στο υπερηχογράφημα, μόνο ένα μικρό ποσοστό θα
εξελιχθεί σε ηπατίτιδα (στεατοηπατίτιδα) και σε κίρρωση του ήπατος μετά από
πολλά χρόνια. Όσο περισσότερα χαρακτηριστικά από το μεταβολικό σύνδρομο
συγκεντρώνει κανείς και όσο πιο αμελής περί την υγεία και τη διατροφή του είναι,
τόσο πιθανότερο είναι να εμφανίσει σοβαρή βλάβη στο συκώτι του.
Παθολογική
ανατομία:οι αλλοιώσεις είναι
χαρακτηριστικές της αλκοολικής ηπατίτιδας συνδυάζοντας νέκρωση, στεάτωση,
φλεγμονώδη διήθηση με πολυμορφοπύρηνα ,σωμάτια Mallory, ίνωση τελικά ακόμη και κίρρωση.
Εξέλιξη: 15% έως
50% της στεάτωσης θα εξελιχθεί προς μια στεατοηπατίτιδα, 7% εως 16%
προς κίρρωση.
Θεραπεία: Η θεραπεία της πάθησης αυτής είναι συνδεδεμένη με τον
αιτιολογικό “προδιαθεσικό” παράγοντα που την προκάλεσε.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε,
ότι εφόσον δεν συνυπάρχει ηπατική φλεγμονή (αύξηση των τρανσαμινασών) δεν
υφίσταται ανάγκη θεραπευτικής αντιμετώπισης της παθήσεως αυτής. Προσεκτική δίαιτα και διατήρηση του ιδανικού βάρους με
άσκηση οπωσδήποτε, άριστη ρύθμιση του διαβήτη, ιδανική αντιμετώπιση της
δυσλιπιδαιμίας και φάρμακα μόνο όσα χρειάζονται για την αντιμετώπιση του κάθε
μεταβολικού παράγοντα χωριστά.Η
κατανάλωση αλκοόλης πρέπει να διακοπεί.
Σημασία της άσκησης
Ο διάδροµος µία ώρα την ηµέρα µπορεί να
επιβραδύνει την πρόοδο της µη-αλκοολικής λιπώδους διήθησης στα παχύσαρκα άτοµα
µε προ-διαβήτη, καθώς φαίνεται ότι ενισχύει το µεταβολισµό τους και µειώνει τις
οξειδωτικές βλάβες. Το καθηµερινό περπάτηµα όχι µόνο
αυξάνει την ινσουλινοευαισθησία αλλά βελτιώνει και ένα δείκτη λιπιδίων στο
ήπαρ, ο οποίος θεωρείται δείγµα της υγείας του.
